Multiperspectiviteit
Een leraar na een oudercontact: “Ik snap die mensen toch niet. Dat ze zo kortzichtig zijn om Irna toch naar zo’n concentratieschool te sturen. Begrijpen ze dan niet echt niet dat ik al 15 jaar adviezen geef en daardoor echt wel zie of een kind het haalt of niet?” (Uit: Nieuwenbroek, 1993 Nieuwenbroek (1993). In gesprek met ouders. ’s Hertogenbosch, Katholiek Pedagogisch Centrum ).
Deze leraar voelt zich duidelijk miskend door Irna’s ouders en is zich niet bewust van de perspectieven die vermoedelijk meespelen bij de ouders:
- “De ‘concentratieschool’ ligt vlakbij de lagere school waar Irna’s broer en zusje naar school gaan. Aangezien beide ouders laat werken is er anders niemand om hen op te halen.”
- “De ‘concentratieschool’ is de enige school in de buurt. We hebben geen geld om Irna de tram of bus te laten nemen naar een school aan de andere kant van de stad.”
- “Een Turks meisje redt het nooit als enige Turkse leerlinge.”
Als de leraar van Irna zich de weerstand van de ouders tegenover de geadviseerde school niet persoonlijk had aangetrokken was er vermoedelijk meer ruimte geweest voor overleg.
Bij het omgaan met ouders schuiven we dan ook de competentie multiperspectiviteit naar voor:
Multiperspectiviteit houdt in dat men zich los kan maken van het eigen perspectief , via verschillende invalshoeken naar zaken kan kijken én zich kan inleven in het perspectief van degenen met wie men in interactie treedt.
Volgende oefeningen uit Ernalsteen, 2002 Ernalsteen, V. (2002). Brede schOUDERS: een werkboek. Gent: Steunpunt Intercultureel Onderwijs, Universiteit Gent. kunnen een aanzet vormen om meerdere perspectieven te zien op ouders:
Oefening Tips om meer te zien (Ernalsteen, 2002) Oefening Zoek naar aanknopingspunten (Ernalsteen, 2002)
Perspectieven zien via het TOPOI-model
Zoals het filmpje van Leraar 24 aangeeft kan men in de communicatie met ouders ook stuiten op discussiepunten die terug te voeren zijn tot een verschillende sociaal-culturele achtergrond. Door hier verschillende perspectieven te verkennen kan men tot een gemeenschappelijk resultaat komen dat, in een ideale situatie, verschillende perspectieven erkent en waardeert.
Daarbij kan kennis van de culturele en migratie-achtergrond helpen om het eigen referentiekader los te laten en verschillende perspectieven in te nemen, maar dienen we ook op te letten voor de val van culturalisering waarbij een persoon en zijn gedrag enkel en alleen tot zijn (etnisch-)culturele identiteit wordt gereduceerd.
Hierbij kan het TOPOI-model een bril zijn om perspectieven te belichten die anders overschaduwd worden door referentiekaders die we als evident beschouwen.
Het kunnen toepassen van het TOPOI-model is echter geen noodzakelijk voorwaarde om tot goede interculturele communicatie te komen. Daarom kunnen onderstaande casussen ook via alternatieve communicatiemodellen of op een intuïtieve manier benaderd worden.
Volgende casus kan geanalyseerd worden aan de hand van het TOPOI-model:
