Taaldiversiteit in de kleuterklas
(De 5 taalattitudes van Basisschool Sint-Salvator Gent)
Uit onderzoek blijkt dat wanneer kinderen hun moedertaal vlot beheersen, zij ook sneller aan tweedetaalverwerving kunnen doen ( Brown, 2008 Brown, D. W. (2008). Curricular approaches to linguistic diversity: Code-switching, register-shifting and academic language (Ph.D. dissertation, University of Michigan). Gedownloaded op 31-08-2011 via http://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/2027.42/61797/1/browndw_1.pdf. ; Ferrer, 2004 Ferrer, V. (2004). The mother tongue in the classroom: Cross-linguistic comparisons, noticing and explicit knowledge. Teaching English Worldwide. http://www.teachenglishworldwide.com/Articles/Ferrer_mother%20tongue%20i.... ; Siegel, 2006 Siegel, J. (2006). Language ideologies and the education of speakers of marginalized language varieties: Adopting a critical awareness approach. Linguistics and Education, 17, 157-174. ; Sweetland, J., 2006 Sweetland, J. (2006). Teaching writing in the African American classroom (Ph.D. dissertation, Stanford University, Palo Alto, CA). Abstract gedownloaded via http://gradworks.umi.com/32/35/3235360.html. ; Wheeler, 2006 Wheeler, R. S. (2006). “What do we do about student grammar – all those missing -ed’s and -s’s?”: Using comparison and contrast to teach Standard English in dialectally diverse classrooms. English Teaching: Practice and Critique, 5(1)16-33. ). Jonge kinderen beheersen in de eerste jaren de moedertaal beter dan de tweede taal. Cognitieve ontwikkeling wordt dan ook het best gestimuleerd in de taal die kleuters goed beheersen (Vedder, 1998, p. 99-101). Binnen het thema kan je je verdiepen in het proces van ‘(meertalige) taalverwerving'.
Het benutten van meertaligheid in de klas biedt verschillende voordelen voor de taalontwikkeling van jonge kinderen. Dit draagt op zijn beurt bij aan het sociaal-emotioneel welbevinden van meertalige kinderen. Taaldiversiteit in de klas moet benut worden en dit biedt bovendien ook kansen om de andere kleuters laten kennis maken met vreemde talen. Zo ervaren ze dat talen verschillen en dat sommige mensen elkaar niet begrijpen. Samen kan je op zoek gaan naar mogelijkheden om wel te communiceren in verschillende talen. Op deze manier ontwikkel je kleuters hun (meta)linguïstisch bewustzijn en prikkel je hun interesse voor taal.
Voorbeeld: In de kleuterklas kan je als leraar een middenweg zoeken. Tijdens begeleide activiteiten kan je veel gerichte vragen stellen om de schooltaal te stimuleren, de Nederlandse taal. Maar in vrije momenten, bijvoorbeeld tijdens het zelfstandig spel, poppenspel, fantasiespel zullen kleuters zich het best kunnen inleven en uiten wanneer ze hun moedertaal mogen praten. Laat dit ook toe in de klas.
Via de oefening ‘Hoe sta ik tegenover taaldiversiteit’, de oefening ‘Eén of meertaligheid’ en de achtergrondinformatie bij ‘Waarom taaldiversiteit’ verken je jouw eigen visie rond meertaligheid in de klas.
Een aantal concrete adviezen om met meertaligheid in de kleuterklas om te gaan:
- De thuistaal van de kleuters moet welkom zijn in de klas. Laat de kleuters voeling krijgen met verschillende talen, en vergelijk dit met de Nederlandse taal.
- Probeer de moedertaal van de kleuters in de klas te brengen: via prenten, liedjes, opnames van bepaalde verhalen in verschillende talen,…
- Toon altijd interesse voor de inbreng van kleuters. Laat dit een vertrekpunt zijn, maak gebruik van lichaamstaal bij het vertellen en antwoorden, stel gerichte vragen op niveau van de kleuter.
- Wanneer je een gesprek tussen kleuters niet begrijpt, kan je op een open manier vragen wat de kinderen aan het vertellen of spelen zijn.
- Bevestiging, aanmoediging, succeservaringen met het Nederlands zijn belangrijk om positief te staan tegenover het aanleren van de tweede taal.
- Laat kleuters elkaar helpen in het vertalen of vertellen in het Nederlands. Op dezelfde manier kunnen taalsterke kleuters de taalzwakkere kleuters ondersteunen.
- Zorg voor een taalaanbod dat speels, verrassend en muzikaal is. Dit trekt meteen de aandacht van kleuters.
- Articulatie, enkelvoudige zinnen, herhaling, gepaste communicatie, op hoogte van de kleuter spreken, concrete opdrachten formuleren,… kunnen helpen in de communicatie met anderstalige kleuters.
- Maak gebruik van afbeeldingen zoals bv. iconen om het klasgebeuren visueel te ondersteunen.
Onder het thema 'Taaldiversiteit' wordt talensensibilisering aangehaald. In de kleuterklas zal men de focus enkel hierop leggen. Vanuit de meertaligheid binnen de klas kunnen de talen gekozen worden. Via deze link kom je terecht op een aantal materialen die je kunnen ondersteunen om te werken rond talensensibilisering.
De dramakar kan bijvoorbeeld gebruikt worden bij een zelfstandige activiteit. Door de speelse aanpak wordt de taalverwerving van kleuters gestimuleerd. Diverse materialen uit de leefwereld van de kleuters, taaldiversiteit, taalverwerving,… kunnen aan bod komen bij de dramakar.
Leesvoer:
- Meertaligheid als meerwaarde
- Meertaligheid is een troef, geen handicap (Klasse voor Leraren, 2013)
