Wat is het niet?
Geen taalinitiatie
Taalinitiatie en talensensibilisering zijn beiden laagdrempelige initiatieven waarbij op een zelfontdekkende manier wordt omgegaan met talen. Pedagogisch-didactisch worden ze beiden vaak gekenmerkt door een speelse aanpak, meestal muzisch. Verder vereisen ze beiden geen systematisch taalonderricht. Ze vragen dus weinig structurele ingrepen in het curriculum of lerarenkorps.
Toch is er een belangrijk verschil: taalinitiatie is gericht op het leren van één specifieke taal, terwijl taalsensibilisering niet taalgebonden is en in principe alle talen in aanmerking komen. Taalinitiatie vormt dus een opstap voor een vreemde taal die later formeel wordt aangeleerd, zoals Frans en Engels.
Onderstaande figuur uit Van Gorp, 2011 Van Gorp, K. (2011). ’t Is goe, juf, die spreekt mijn taal! Wetenschappelijk rapport over talensensibilisering in de Vlaamse onderwijscontext. Literatuurstudie praktijkgericht onderwijsonderzoek in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor). (p. 103) vat de overeenkomsten en verschillen tussen talensensibilisering en taalinitiatie kort samen.
| Talensensibilisering | Taalinitiatie |
Doel | Attitude, kennis en metalinguïstische vaardigheden ontwikkelen met betrekking tot verschillende talen. | Taalverwerving: het leren van de betreffende taal. |
Pedagogisch-didactische aanpak | Motiverende werkvormen, zelfontdekkend, inductief, taakgericht, muzisch, … (maar niet noodzakelijk). | Motiverende werkvormen, zelfontdekkend, inductief, taakgericht, muzisch, … |
Systematisch onderricht? | Nee, mogelijk onderdeel van taalinitiatie, formeel vreemdetalenonderwijs en meertalig onderwijs. | Nee, opstap naar formeel talenonderwijs. |
Een uitgebreidere vergelijking waarbij talensensibilisering en taalinitiatie in de Vlaamse context wordt vergeleken met andere types van onderwijs die aan meerderheids- en minderheidstalen een specifieke plaats toekennen, zien we bij Van Gorp, 2011 Van Gorp, K. (2011). ’t Is goe, juf, die spreekt mijn taal! Wetenschappelijk rapport over talensensibilisering in de Vlaamse onderwijscontext. Literatuurstudie praktijkgericht onderwijsonderzoek in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor). (p. 103-104).
Geen vreemdetaalonderwijs
Via talensensibilisering is het niet de bedoeling om een vreemde taal aan te leren. Dit betekent echter niet dat talensenibilisering stopt waar vreemdetaalonderwijs begint, beiden zijn complementair. Het leren van een vreemde taal is immers geen garantie voor het ontwikkelen van wederzijds begrip en respect voor meertaligheid ( Van Gorp, 2011 Van Gorp, K. (2011). ’t Is goe, juf, die spreekt mijn taal! Wetenschappelijk rapport over talensensibilisering in de Vlaamse onderwijscontext. Literatuurstudie praktijkgericht onderwijsonderzoek in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor). , p. 102-103).
Geen taalbeschouwing
Taalbeschouwing, of het nadenken over taal en over eigen en andermans taalgebruik, hoeft strikt genomen niet over meerdere talen te gaan. Bij talensensibilisering daarentegen kijk je bewust naar verschillende talen tegelijkertijd. Je beperkt je dus niet tot de zinsbouw of woordleer in het Nederlands en varianten daarvan, maar je kijkt ook naar die in andere talen, zoals de thuistalen van je leerlingen.
