Racisme - De uitdaging aangaan

Verruim je blik

Doelstellingen

  • De eigen visie op (omgaan met) racisme in het onderwijs helder kunnen formuleren op basis van een gegeven artikel.
  • Nadenken over de manier waarop leraren kunnen geprofessionaliseerd en ondersteund worden in het omgaan met racisme in het onderwijs.

Timing



Lang (één of meerdere lesuren)

Richtlijnen

Met wie?

  • Deze oefening is een klassikale oefening waar echter onafhankelijk van elkaar aan kan gewerkt worden aangezien er online wordt gediscussieerd.

Voorbereiding

  • Deze oefening dient in eerste instantie individueel gemaakt te worden. Elk leest individueel het artikel, schrijft een eigen ‘opinie’ onder de vorm van een reactie en denkt na over mogelijke antwoorden op de vragen omtrent de uitspraak van Marc Laquière.
  • Twee online fora worden geopend (bv. op het open leerplatform van de instelling):
    • 1 forum voor het opiniestuk.
    • 1 forum met antwoorden op de vragen van Marc Laquière.  
  • Benodigdheden per student:

Opdracht

1. Lees De bronnenkaart 'Wat racisme met een kind doet' uit MO*magazine en de bijhorende reacties van enkele lezers.

2. Reageer op dit artikel, op een reactie van één van de lezers of op een reactie van je collega’s met een kort opiniestuk.

3. Marc Laquière is een voormalige leerkracht en verantwoordelijke voor IQRA, een onderwijsproject opgezet door de Federatie van Marokkaanse Verenigingen. Laquière treedt in conflictsituaties vaak op als bemiddelaar tussen ouders en scholen. In het artikel formuleert hij de volgende uitdagingen voor de lerarenopleidingen:

“Volgens Laquière ligt een deel van de oplossing bij de opleiding van de leerkrachten. Die moeten niet alleen de theorie over diversiteit kennen maar ook leren wat diversiteit in de praktijk betekent. ‘Ze moeten tijdens hun opleiding geconfronteerd worden met conflictsituaties en getraind worden over hoe ze daarmee kunnen omgaan.’

Wat denk je hier zelf over? Formuleer een antwoord op volgende vragen in het tweede forum:

    • Dienen studenten in de lerarenopleiding een afzonderlijke training te krijgen om te leren omgaan met racisme of kan dit gekaderd worden in een bredere training omtrent het omgaan met verbaal en non-verbale conflictsituaties?
    • Indien studenten wel een specifieke training zouden moeten krijgen omtrent het omgaan met racistische conflictsituaties, waar zou dan de specificiteit van deze training in moeten liggen? Met andere woorden, welke specifieke aanpak vereist racisme in vergelijking met andere vormen van geweld op school?
    • Is een training waarin men leert omgaan met conflictsituaties voldoende om racisme en onverdraagzaamheid of pestgedrag aan te pakken op school? Welke aanvullende acties zouden hier moeten genomen worden om student-leraren hierop voor te bereiden?

4. Zowel het opiniestuk als de antwoorden op de vragen omtrent de uitspraak van Laquière kunnen gestaafd worden met ondersteunend (digitaal) materiaal.

5. Hou voor jezelf een logboek bij van de wijze waarop jouw houding/mening verandert. Dit logboek kan gebaseerd zijn op basis van opiniestukken die jij of je collega’s hebben gepost op het forum maar kan ook gespijsd worden met eigen reflecties en bedenkingen die weergeven hoe jou mening/houding evolueert. 

Nabespreking

Zowel het individuele logboek als de geschreven onderdelen op het forum kunnen onderworpen worden aan een zelfevaluatie en co-evaluatie op basis van de bijdragen op het forum en het logboek. 

Alternatieven en transfer

Alternatieve werkvormen

Deze discussie kan ook mondeling gevoerd worden in klasverband via een debat. Hierbij is het aangewezen dit debat grondig voor te bereiden om de inhoudelijke diepgang van bv. opiniestukken te kunnen evenaren.

Alternatieve toepassingen

  • Een gelijkaardige oefening kan gemaakt worden omtrent andere actualiteitsverhalen, incidenten, films, … die stof doen opwaaien en een aanzet vormen voor het aangaan van een diepgaande discussie omtrent ‘omgaan met racisme’.
  • Een gelijkaardige oefening kan gemaakt worden op basis van persoonlijke ervaringen met racisme (op school).
  • Voer een gelijkaardig kleinschalig onderzoekje omtrent de ervaring van leerlingen met racisme op school. 

Transfer

  • Via de online discussie werkt men via  samenwerkend leren Samenwerkend leren besteedt veel aandacht aan de wijze waarop lerenden elkaar waarnemen en met elkaar interageren. Op die manier kan je werken aan statusproblemen van zwakkere lerenden. De grote troef van samenwerken is dat uiteenlopende perspectieven sneller naar voren komen en kunnen leiden tot gezamenlijke opbouw van kennis.  aan  dialoog & samenwerking De dialoog is de gespreksvorm waarin diversiteit het best tot haar recht komt. Er wordt tijd uitgetrokken om te luisteren en op een evenwaardige manier tot uitwisseling van betekenissen te komen. Samenwerking is de handelwijze waarbij diversiteit als meerwaarde wordt benut. Samenwerken in heterogene groepen kan soms tot conflicten leiden. Maar ook dat is een normaal gegeven waar we moeten leren mee omgaan. ,  multiperspectiviteit Omgaan met diversiteit houdt in dat men zich los kan maken van het eigen perspectief, via verschillende invalshoeken naar zaken kan kijken én zich kan inleven in het perspectief van degenen met wie men in interactie treedt. ,  Onbevooroordeeldheid & non-discriminatie Omgaan met diversiteit betekent dat we ons bewust worden van onze stereotypen en deze zeker niet laten uitmonden in vooroordelen. We gaan anderen beschouwen als individuen en hen onbevangen observeren in een specifieke context. Daarnaast hoeden we ons ervoor om anderen niet te discrimineren.  en  leren-van-elkaar We creëren onder invloed van onze interactie met anderen actief nieuwe referentiekaders en stellen de bestaande voortdurend bij. Essentieel hierbij is een basishouding van reflectie en zelfkritiek, zowel op ons zelf als op tradities, verworvenheden, normen en waarden van de groepen waartoe we behoren. . 
  • Hoe wordt er in de lerarenopleiding omgegaan met racismeincidenten? Welke houding neemt de lerarenopleiding (expliciet) in tegenover racisme, uitsluiting en discriminatie? 
Creative Commons License