Dominante leerling

Toepassing TOPOI

Doelstellingen

  • Een casus kunnen analyseren op basis van het TOPOI-model.
  • Alternatieve handelingsmogelijkheden formuleren bij een casusverhaal op basis van de 6 competenties voor leren VOOR diversiteit.

Timing



Middellang (groot deel van een lesuur/volledig lesuur)

Richtlijnen

Met wie?

  • De voorgestelde werkvorm ‘Denken-delen-uitwisselen’ vereist een samenwerking in duo’s.
  • Deze oefening kan ook individueel gemaakt worden. Op deze manier gaat echter de meerwaarde van het samenwerkend leren Samenwerkend leren besteedt veel aandacht aan de wijze waarop lerenden elkaar waarnemen en met elkaar interageren. Op die manier kan je werken aan statusproblemen van zwakkere lerenden. De grote troef van samenwerken is dat uiteenlopende perspectieven sneller naar voren komen en kunnen leiden tot gezamenlijke opbouw van kennis.  verloren.

Voorbereiding

Voorzie per duo:

Opdracht

De klassen worden steeds groter. Vijfendertig leerlingen is voor de leraar bijna niet te doen. Ruben heeft het dan ook behoorlijk zwaar. In één van de klassen zit Mussa, een Turkse leerling die samen met een paar andere Turkse jongen een belangrijke clan vormen in de klas. Ruben heeft dan wel geconstateerd dat ze de klas regeren, maar heeft er nog niet echt iets aan kunnen doen. Enkel als het de spuigaten uitloopt grijpt hij in. 

Laatst was er een ernstige ruzie waarin Tim, één van de andere leerlingen, openlijk werd bedreigd. Dit ging Ruben te ver. Hij riep Mussa voor de klas en wees hem met een donderpreek terecht. Daarop werd Mussa woedend. Ruben probeerde hem eerst te kalmeren maar dit lukte niet. Met veel kabaal verliet Mussa de klas en weigerde nog terug binnen te komen. Ook bemiddeling door andere leraren nadien halen niets uit.

Geef individueel een antwoord op onderstaande vragen. Tracht vervolgens om samen met je partner tot consensus te komen. Tot slot wijst de docent enkele duo’s aan die hun oplossingen presenteren aan de andere studenten. Deze laatsten pikken hierop in indien ze andere oplossingen hebben. 

1. Analyseer bovenstaande casus op basis van het TOPOI-model. Op welke wijze zijn de elementen taal, ordening, personen, organisatie en inzet relevant voor de interactie die hier plaatsvindt? Niet alle elementen hoeven noodzakelijk relevant te zijn.  

2. Wat kan Ruben doen om deze reactie te voorkomen? Geef deze mogelijkheden ook weer volgens de relevante elementen van het TOPOI-model. Laat je hierbij leiden door de 6 competenties voor leren VOOR diversiteit. 

Nabespreking

Mogelijke analyse

TAAL: Het feit dat de leraar Mussa openlijk voor de gehele klas terecht wijst zorgt ervoor dat Mussa erg heftig reageert. 

ORDENING: Voor de leraar sluit dit feit aan bij een reeks voorafgaande gelijkaardige feiten waarin Mussa steeds opnieuw een rol lijkt te spelen in conflicten en ordeverstoringen in de klas. Mussa daarentegen zal zich daar waarschijnlijk niet van bewust zijn en gaat dit conflict aan met zijn medeleerling. We weten uit dit voorbeeld niet wat de motieven zijn achter dit conflict, wat de aard van de relatie is van Mussa met Tim en de andere klasgenoten en in welke mate Mussa zich bewust is van de dominate invloed die hij heeft op de klasgroep.

PERSONEN: /

ORGANISATIE: Ruben en Mussa bevinden zich in een hiërarchische verhouding waarin de gezagspositie van Ruben (min of meer) wordt erkend door de leerlingen en collega’s op school en de buitenwereld. Daarnaast bevindt Mussa zich in een al dan niet bewuste hiërarchische verhouding tegenover zijn medeklasgenoten waar de verhouding eigenlijk egalitair hoort te zijn.

INZET: Ruben wil op dat moment een bewuste stap zetten om de rust op dat moment te herstellen. Daarnaast wil hij ook graag op langere termijn de dominante positie van Ruben ondermijnen.

Wat kan Ruben doen?

TAAL: Wanneer de leraar Mussa apart zou hebben genomen om hem terecht te wijzen zou het resultaat heel anders zijn geweest. Mussa voelt,  doordat hij voor het oog van zijn klasgenoten bestraft wordt, dat hij gezichtsverlies lijdt. Gezien zijn dominante persoonlijkheid is hij hier redelijk gevoelig voor. Daardoor reageert hij zeer heftig en weigert hij nadien ook alle bemiddeling weigert. Indien Ruben in een tweegesprek Mussa tot de orde had geroepen (in of na de les, afhankelijk van wat hij mogelijk ziet), dan had Mussa zich niet bezorgd hoeven maken over zijn eer en prestige. Mocht dit toch niet het gewenste resultaat opleveren kan Ruben ‘dreigen’ een volgende keer de kwestie niet meer onder vier ogen te houden. 

ORDENING: Wanneer de leraar Mussa persoonlijk terecht wijst kan hij Mussa ervan bewust maken dat Ruben Mussa niet enkel terecht wijst omtrent de ruzie op dat moment maar dat hij het ook moeilijk heeft met Mussa’s algemene houding. 

ORGANISATIE: Het aanpakken van de dominante invloed die Mussa heeft op de klasgroep zal een proces van langere adem zijn. Hierbij zal ook beroep moeten gedaan worden op collega’s en gekeken worden zodat gezamenlijk, in alle lessen, kan gewerkt worden aan een egalitair en beter klasklimaat.  

INZET: Het verschaffen van inzicht in de werkelijke redenen waarom Mussa de nood voelt om zich dominant op te stellen tegenover zijn medeleerlingen zal een eerste stap vormen in het aanpakken van de dominante invloed die Mussa heeft op de klasgroep. 

Casus en analyse op basis van: Pinto, D. (2007). Interculturele communicatie. Een stap verder. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Alternatieven en transfer

Alternatieve werkvormen

Alternatieve toepassingen

  • Deze oefening kan ook kaderen binnen een stagepraktijk waarbin een incident of gebeurtenis waarin verschillende perspectieven aanwezigen zijn wordt geneanalyseerd op basis van het TOPOI-model.
  • Ook kunnen studenten aangespoord worden om op zoek te gaan naar casussen die op een gelijkaardige manier kunnen geanalyseerd worden.
  • Het TOPOI-model is slechts één mogelijke manier om een situatie te analyseren. Het is als een bril die je opzet om bepaalde facetten binnen een situatie waar te nemen. Men kan echter ook even goed een andere bril opzetten of zelfs intuïtief te werk gaan om zo tot dezelfde oplossingen te komen. Conform de visie op breed evalueren raden we dan ook aan om verschillende mogelijke oplossingsmanieren en uitkomsten aan te moedigen die aansluiten bij studenten hun competenties.

Transfer

  • Zowel het TOPOI-model als de 6 sleutelcompetenties voor leren VOOR diversiteit kunnen toegepast worden in allerhande situaties waarin men zich bewust tracht te worden van de sociaal-culturele dynamieken die van invloed zijn op een gegeven situatie. 
Creative Commons License